Ở người, bệnh phêniketo niệu do một trong hai alen của gen nằm trên nhiễm sắc thể thường; bệnh máu khó đông do một trong hai alen của gen nằm trên đoạn không tương đồng của nhiễm sắc thể X quy định. Theo dõi sự di truyền của hai bệnh này trong một gia đình qua hai thế hệ được thể hiện qua sơ đồ phả hệ dưới đây: Không có sự phát sinh đột biến mới ở tất cả các cá thể trong gia đình; các tính trạng trội, lặn hoàn toàn. Khi nói về đứa con đầu lòng của cặp vợ chồng ở thế hệ thứ II đối với hai bệnh nói trên, phát biểu nào dưới đây sai?
Xác suất không mang alen bệnh đối với cả hai bệnh trên bằng
Xác suất chỉ bị một trong hai bệnh trên bằng
Xác suất là con gái và không bị bệnh trong số hai bệnh trên bằng
Xác suất là con trai và chỉ bị một trong hai bệnh trên bằng
Quy ước: A: bình thường >> a: bệnh phêninketo niệu, B: bình thường >> b: máu khó đông Xét riêng từng bệnh ta có:
Bệnh phêninketo niệu
+ Bên chồng: bố mẹ (1) x (2) bình thường mà sinh con (6) bị bệnh → bệnh là do gen lặn quy định. Kiểu gen của (6) là aa → kiểu gen của (1) x (2) là: Aa x Aa → 1/4AA: 2/4Aa: 1/4aa → kiểu gen của (7) là: (1/3AA: 2/3Aa) hay (2/3A: 1/3a)
+ Bên vợ: (3) bị bệnh nên kiểu gen của (3) là: aa, mà (8) bình thường nên (8) nhận 1 giao tử a từ (3) → kiểu gen của (8) là: Aa hay (1/2A: 1/2a)
+ Sơ đồ lai (7) x (8): GP: (2/3A: 1/3a) x (1/2A: 1/2a) → F1: 5/6A- : 1/6aa → 5/6 bình thường: 1/6 bệnh phêninketo niệu
Bệnh máu khó đông:
- Bên chồng: (7) bình thường nên kiểu gen của (7) là: XBY hay (1/2XB: 1/2Y)
- Bên vợ: (9) bị bệnh nên kiểu gen của (9) là: XbY → kiểu gen của (4) là: XBXb Kiểu gen của (3) là: XBY Sơ đồ lai của (3) x (4): XBXb x XBY → F1: XBXB: XBY: XBXb: XbY → kiểu gen của (8) là: (1/2XBXB: 1/2XBXb) hay (3/4XB: 1/4Xb) - Sơ đồ lai (7) x (8): P: XBY x (3/4XB: 1/4Xb) → F1: 7/8 bình thường: 1/8 máu khó đông.
- A đúng vì, xác suất không mang alen bệnh đối với cả hai bệnh trên là AA (XBXB + XBY) =
- B đúng vì, xác suất bị bệnh phêninketo niệu và máu bình thường = + Xác suất không bị bệnh phêninketo niệu và máu khó đông →Xác suất chỉ bị một trong hai bệnh trên bằng
- C đúng vì: xác suất con gái và không bị bệnh trong số hai bệnh trên: (A-XBX-)
- D sai vì: xác suất là con trai và chỉ bị một trong hai bệnh trên bằng: (aaXBY + A-XbY) =
Vậy đáp án đúng là D