Theo quan niệm hiện đại, sự hình thành quần thể sinh vật thích nghi là một qúa trình lịch sử, chịu sự chi phối của các nhân tố:

Đột biến, giao phối, chọn lọc tự nhiên.

Giao phối, chọn lọc tự nhiên, phân ly tính trạng.

Biến dị, di truyền, các cơ chế cách ly.