Nội dung bài giảng
1. Gió Tây ôn đới
Gió Tây ôn đới là loại gió thổi từ các khu áp cao cận nhiệt đới. thối gần như quanh năm về phía áp thấp ôn đới. Sở dĩ gọi là gió Tây vì hướng chủ yếu của loại gió này là hướng tây (ở bán cầu Bắc là tây nam, còn ở bán cầu Nam là tây bắc).
Gió Tây thối quanh năm, thường mang, theo mưa, suốt bốn mùa độ ấm rất cao. Ở Va-len xi-a mưa tới 246 ngày/năm với 1416 mm nước, mưa nhỏ, chu yếu là mưa hụi, mưa phùn.
2. Gió Mậu dịch
Gió Mậu dịch là loại gió thổi từ các khu áp cao cận nhiệt đới về Xích đạo : gió này có hướng đông bắc ở bán cầu Bắc và đông nam ơ bán cầu Nam. Gió thổi quanh lăm và khá đều đặn theo hướng gần như cố định, tính chất của gió nói chung là khô.
3. Gió mùa
Gió mùa là gió thổi theo mùa, hướng gió ớ hai mùa có chiều ngược lại nhau.
Gió mùa thường có ở đới nóng như : Nam Á, Đông Nam Á, Đông Phi, Đông Bắc Ô-xtrây-li-a... và một số nơi thuộc vĩ độ trung bình như : phía đông Trung Quốc. Đông Nam L.B Nga, Đông Nam Hoa Kì...
Nguỵên nhân hình thành gió mùa khá phức tạp, chủ yếu là do sự nóng lên hoặc inh đi không đêu giữa lục địa và đại dương theo mùa. lừ đó có sự thay đổi cua các vùng khí áp cao và khí áp thấp ờ lục địa và đại dương.
Ví dụ : ở khu vực Nam Á và Dông Nam Á vào mùa hạ ở bán cầu Bắc. khu vực chí tuyến nóng nhất do đó hình thành trung tâm áp thấp l-ran (Nam Á). Vì vậy, gió Mậu dịch từ bán cầu Nam vượt qua Xích đạo bị lệch hướng trở thành gió Tây nam mang theo nhiều hơi ẩm và mưa.
Về mùa đông? lục địa lạnh, các áp cao thường xuyên ở Bắc Cực phát triển mạnh và chuyển dịch xuống phía nam, đến tận Trung Quốc và Hoa Ki... Gió thổi từ phía bắc xuống theo hướng bắc - nam, nhưng bị lệch hướng trở thành gió đông bắc, gió này lạnh và khô.
4. Gió địa phương
a) Gió biển, gió đất.
Gió biển và gió đất hình thành ở vùng ven biển, thay đổi hướng theongày và đêm.
Khi gió mát và ẩm thổi tới một dãy núi, bị núi chặn lại, không khí ẩm bị đẩy lên cao và giảm nhiệt độ theo tiêu chuẩn của khí ẩm, trung bình cứ lên cao 100m giảm 0,6 độ C. VÌ nhiệt độ hạ, hơi nwóc ngưng tụ , mây hình thành và mưa rơi bên sườn đón gió; khi không khí vượt sang sườn bên kia, hơi nước đã giảm nhiều, nhiệt độ tăng lên theo tiêu chuẩn không khí khô khi xuống núi.