Nội dung bài giảng
1. Tìm hiểu tính mạch lạc của văn bản
a) Văn bản Mẹ tôi:
Ý tứ chủ đạo của văn bản này là sự ca ngợi lòng yêu thương và sự hi sinh của mẹ đối với con.
Phần nội dung chính của bức thư gồm các phần:
- Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.
Bố nói về mẹ:
- Mẹ lo lắng, sẵn sàng hi sinh hạnh phúc và cả tính mạng của mình vì con.
Ngày buồn thảm nhất sẽ là ngày con mất mẹ.
- Ngay khi đã khôn lớn, con vẫn cảm thấy bơ vơ vì thiếu mẹ và sẽ ân hận vì đã làm mẹ buồn.
- Bố khuyên con phải xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.
Trình tự các phần xoay quanh và thể hiện được ý tứ chủ đạo một cách liên tục. Vì thế, văn bản Mẹ tôi rất mạch lạc.
b. Văn bản Lão nông và các con
Chủ đề chính của văn bản là ca ngợi lao động “Lao động là vàng”. Văn bản được xây dựng theo bố cục ba phần. Hai dòng đầu là mở bài: lời khuyên hãy cần cù lao động. Mười bốn dòng giữa là thân bài kể chuyện Lão nông để lại kho tàng cho các con. Bôn dòng cuối là kết bài: cách khuyên con lao động rất khôn ngoan của ông bố.
Văn bản của nhà văn Tô Hoài: Ý tứ chủ đạo của đoạn văn là: cái màu vàng của đồng quê. Câu đầu giới thiệu thời điểm (mùa đông, giữa ngày mùa) và địa điểm (làng quê) khi mùa vàng xuất hiện. Tiếp theo tác giả tả màu vàng qua các sự vật cụ thể. Hai câu cuối nêu cảm xúc về màu vàng của làng quê.
Cả hai văn bản trên, ý tứ chủ đạo là đã được thể hiện xuyên suốt, nhất quán qua các phần một cách rõ ràng, hợp lí. Như thế, cả hai văn bản trở nên rất mạch lạc và hấp dẫn.
2. Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn. Điều đó rất hợp lí. Vì ý tứ chủ đạo của câu chuyện xoay quanh cuộc chia tay của hai đứa trẻ và hai con búp bê. Việc thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân trên sẽ dài dòng không cần thiết, ý tứ chủ đạo sẽ bị loãng, do đó, sẽ làm mất sự mạch lạc của văn bản.