Qua truyện Sơn Tinh Thủy Tinh, người Việt cổ đã nhận thức và giải thích quy luật thiên nhiên:

Nhân thức và giải thích hiện thực đúng với bản chất của nó bằng khoa học

Nhân thức và giải thích hiện thực bằng sự ghi chép

Nhân thức và giải thích hiện thực không có cơ sở thực tế