Theo quan niệm hiện đại, hình thành loài mới là một qúa trình lịch sử chịu sự chi phối của các nhân tố:

Biến dị, di truyền, phân li tính trạng, chọn lọc tự nhiên.

Biến dị, di truyền, chọn lọc tự nhiên, điều kiện ngoại cảnh.

Đột biến, giao phối, chọn lọc tự nhiên, cơ chế cách li.