Hon truong ba da hang thit là tài liệu môn Văn Học trong chương trình Lớp 12 được cungthi.online tổng hợp và biên soạn từ các nguồn chia sẻ trên Internet. Tạo nguồn tài liệu giúp các bạn trong việc ôn luyện và học tập
Những địa chỉ uy tín để bạn mua sách
Nội dung tóm tắt
Hồn Trương ba da hàng thịt
Lưu Quang Vũ
I. Những căn cứ để hiểu tác phẩm
Lưu Quang Vũ là một tài năng xuất sắc của văn học nghệ thuật Việt Nam những năm
80 của thế kỉ XX với những thành công ở nhiều lĩnh vực đa dạng: làm thơ, viết văn, vẽ
tranh và soạn kịch. Khát vọng được tham dự trực tiếp vào dòng chảy mãnh liệt của cuộc
sống thời kì đổi mới, được trao gửi và dâng hiến, khát vọng cổ vũ cho cái đẹp, cái thiện,
lên án và chiến đấu chống lại cái xấu cái ác, khát vọng góp sức vào sự hoàn thiện nhân
cách con người đó là nguồn nhiệt hứng nghệ sĩ tạo nên sự thăng hoa cho tài năng Lưu
Quang Vũ.
Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong số những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang
Vũ. Tạo dựng một tình huống bi kịch đau khổ của nhân vật Trương Ba ngay từ điểm
kết thúc có hậu của tính truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành công một
vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân
văn sâu sắc.
II. Phân tích tác phẩm
Bi kịch đánh mất mình – và hành trình đi tìm cái tôi đã mất
Tình huống kịch của Lưu Quang Vũ bắt đầu từ chỗ kết thúc tích truyện dân gian: sau
khi hồn Trương Ba được sống hợp pháp trong xác hàng thịt, cuộc sống vay mượn trái
tự nhiên bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo đã làm phát sinh những mâu thuẫn giữa
hồn và xác. Mâu thuẫn càng phát triển khi linh hồn thanh cao dần bị tha hóa trước sự
đòi hỏi, lấn át của thân xác thô phàm – Trương Ba trở nên xa lạ với những người thân
trong gia đình, với bạn bè và tự chán ghét, ghê sợ chính mình. Xung đột được đẩy lên
tới đỉnh điểm khi Trương Ba không chịu nổi tình cảnh đau khổ, tuyệt vọng đã quyết
định khước từ cuộc sống không phải của mình, chấp nhận cái chết vĩnh viễn. Đoạn trích
chính là một phần cảnh 7, cảnh cuối cùng của vở kịch, khi xung đột kịch lên đến cao
trào và kết thúc bằng cái chết của hồn Trương Ba.
1. Bi kịch sống không phải là mình
Sau những nhầm lẫn và sửa chữa
oái oăm của người nhà Trời, để có
thể tiếp tục được sống, hồn Trương
Ba phải trú nhờ vào thân xác thô
kệch của anh hàng thịt – đó là
Như vậy, bắt đầu từ kết thúc có hậu
của cốt truyện dân gian Lưu Quang Vũ
đã đặt ra những vấn đề lớn lao trong
cuộc sống con người: Khi người ta cố
gắng sống với bất cứ giá nào, họ có tìm
1
Hoàn cảnh
bi kịch
nghịch cảnh phi lí, trái tự nhiên, là
hoàn cảnh trớ trêu mà hồn Trương
Ba buộc phải chấp nhận, qui phục.
Đây cũng là mâu thuẫn lớn nhất của
tấn bi kịch mang tên hồn Trương
Ba, da hàng thịt.
- Hoàn cảnh bi kịch của Trương Ba
với sức mạnh sai khiến ghê gớm, sự
cám dỗ khó lòng cưỡng lại của cái
dung tục, tầm thường đã được cụ
thể hóa trong thân xác của anh hàng
thịt.
+ Trước hết, thân xác ấy được miêu
ta như một biểu tượng đáng ghê sợ
của hoàn cảnh sống dung tục: từ
hình dánh kềnh càng thô lỗ tới cái
dạ dày đòi hỏi mỗi bữa ăn tám chín
bát cơm, từ những ham muốn thấp
kém: thèm ăn ngon, thèm rượu
thịt… cho đến những dục vọng xấu
xa.
+ Đó là xác thịt âm u đui mù nhưng
tiếng nói xui khiến của nó lại có sức
mạnh ghê gớm, thậm chí có khả
năng sai khiến kể cả những linh
hồn thanh sạch, cao khiết hơn. Hơn
một lần, xác hàng thịt đã khẳng
định sự phụ thuộc của hồn Trương
Ba đối với nó – Tôi là cái hoàn
cảnh mà ông buộc phải qui phục…
ông không tách ra khỏi tôi được
đâu… Phải sống hòa thuận với
nhau thôi… hai ta đã hòa với nhau
làm một rồi. Quả là, một khi đã
chấp nhận cuộc sống vay mượn,
chắp vá, cuộc sống không phải của
mình vì sự đánh đổi cho một mưu
cầu nào đó, con người rất khó thoái
ra khỏi sự chi phối nghiệt ngã của
hoàn cảnh sống ấy.
thấy hạnh phúc hay không? Con người
sẽ ra sao nếu không được sống là chính
mình, không được sống trọn vẹn với
những phẩm chất giá trị mình vốn có
và theo đuổi? Liệu con người có thể
giữ cho mình những giá trị tinh thần có
quí khi phải chấp nhận sống chúng với
sự dung tục, có trách được sự tha hóa
khi thường xuyên phải thỏa mãn
những ham muốn vật chất tầm
thường?
Phải sống nhờ vào những yếu tố vật
chất bên ngoài, không được sống với
con người thực của mình, hoàn toàn
phụ thuộc vào hoàn cảnh sống dung
tục, bị nó chi phối, sai khiến – đó là
một trong những bi kịch đau đớn nhất
của con người.
2
+ Xác hàng thịt còn ve vãn hồn
Trương Ba bằng cái lí lẽ ti tiện
nhưng có sức hấp dẫn ghê gớm, cái
lí lẽ mà chính hồn Trương Ba có lẽ
đã nhiều lần từng âm thầm tự nói
với mình, tự an ủi, gột rửa mình cho
trong sạch: Trương Ba vẫn sẽ làm
mọi việc để thỏa mãn những thèm
khát của chính Trương Ba vẫn sẽ
làm mọi việc để thỏa mãn những
thèm khát của xác thịt, và hình như
càng ngày càng là thèm khát của
chính Trương Ba, nhưng sau đó cứ
việc đổ tội cho thân xác, đó là cách
vừa giúp con người thỏa mãn được
những đòi hỏi tầm thường của thân
xác lại vừa giữ được cảm giác
thanh thản cho linh hồn! Theo cách
nói của xác hàng thịt, đó là trò chơi
tâm hồn, thực chất là phương cách
hèn nhát mà con người thường
dùng để lừa dối chính mình và cuộc
